Yaklaşık on yedi yıldır Abdullahlar üzerinde çalışmalarım sürüyor. İlk stüdyolarını, Kırım Savaşı sonrasında ordularıyla İstanbul'a gelen General Moltke'nin yanındaki Alman kimyager Rabach'tan devir aldıklarına dair yazılar nerede ise bu araştırmanın ilk beş yılını aldı. Halbuki Moltke yalnızca 1835-1839 yılları arasında henüz bir yüzbaşı iken, Osmanlı ordusunda askeri danışman olarak görev yapmıştı. İngiltere, Fransa, Osmanlı ve Ruslar arasında geçen Kırım Savaşında, bir Prusya askeri olan General Moltke'nin ne işi vardı! Hem de savaş sonrasında orduları ile birlikte İstanbul'a gelmişti! Bu nedenle Alman Harp Akademileri kütüphanesinden getirilen Moltke üzerine tüm kitapları tercüme ettirdim. 1850'li yıllarda İmparatorluğa görevli olarak geldiğine dair hiçbir bilgiye rastlamadım. Umarım bundan böyle yurt içi ve yurt dışı yayınlarında, İmparatorluk başkentinde açılan ilk stüdyonun sahibi Rabach'ın, Kırım savaşından dönen Moltke orduları ile birlikte geldiği yanlışı yapılmaz. Abdullah Frères'in kitabının yazma işini sürdürürken, araştırmalarıma da devam ettim. Bulduğum her bilgiyi tekrar tekrar kontrol edip ekledim. Hollanda'da bir sahaftan, Londra British Museum'a, Bibliotheque Nationale'den Venedik ruhban okuluna, mezarlık kayıtlarından mezar taşlarına kadar süren yoğun bir araştırma dönemi oldu bu. Bulduğum özel mektupları, o dönemin yaşamından değerli bilgiler içerdiği için, olduğu gibi aktarmayı uygun buldum. Kitabın gerçekleşmesinde yardımlarını esirgemeyen Sayın Ermeni Patriği Karekin Kazanciyan'a, dostlarım; Türk ve İslam Eserleri Müzesi Müdürü Nazan Ölçer'e, Kudüs Müzesi Fotoğraf Bölümü Sorumlusu Nisan N. Perez'e, Ara Güler'e, Pierre de Gigord'a, Garo Kürkman'a, Andon Civanyan'a, Bahattin Öztuncay'a, Seyit Ali Ak'a, Ermeniceden tercümeleri büyük bir dikkatle gerçekleştiren Sayın Sirarpi Dunanyan ve Yervant Gobelyan'a teşekkür ederim. Tüm bu çalışmalar sırasında bilgisinden yararlandığım, büyük yardımlarını gördüğüm değerli dost ve bilgili insan Kevork Pamukçiyan'ın anısına saygıyla.

---