Bu kitapta başta ümitsiz görünen çetin bir mücadele sonucunda, ülkemiz bağımsızlığını sağlamış olan ve Cumhuriyet'in 1923'te ilanında, Cumhurbaşkanı seçilmiş olan Mustafa Kemal Atatürk'ün, 1930 yılında, yakın arkadaşı Fethi Okyar'ı görevlendirerek kurulmasına yol açtığı muhalefet partisinin dramatik öyküsünü bulacaksınız. Milli Mücadele yıllarında (1919-1923) ve Cumhuriyetin ilk yıllarında (1923-1925), ülkede ve mecliste geniş hürriyetin mevcut olduğu bir ortam vardı. Hatta 1924 yılında Batı demokrasisinin politik özgürlüklerini aksettiren Anayasa, Meclisçe kabul edilmişti. Buna istinaden, Atatürk'ün milli mücadele arkadaşları, (Kazım Karabekir, Ali Fuat, Rauf Orbay ve Refet Bele) 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası namı altında, Atatürk'ün Nisan 1923'te kurduğu Halk Fırkası'na muhalif bir parti kurmuşlardı. Oysa 1925 yılında Doğu'da Şeyh Sait isyanını takiben İstiklal Mahkemeleri Kanunu çıkarıldı, Terakkiperver Fırkası mahkemece kapatıldı ve basın susturularak sert biçimde tek parti yönetimine geçildi. Beş yıl süren tek parti döneminde Atatürk, Batı istikametinde bir dizi sosyal ve hukuki devrimler getirdi. Mecliste hükümeti kimsenin tenkit edemediği, basının susturulduğu tek parti yönetimi esnasında, ülkede iktisadi şartlar ağırlaşmış, tek partinin üzerindeki yük iyice artmıştı. 1930 yılına gelindiğinde, Atatürk, bunaltıcı ortamı hafifletmek, 1923'te ilan etmiş olduğu cumhuriyetin özünü teşkil eden hür demokratik rejime avdet etmenin zamanı geldiğine karar verdi. Ancak, 180 derecelik bir dönüş yaparak sıkı sansürlü tek parti yönetiminden, çok partili serbest rejime nasıl geçilebilirdi? Türk toplumu mazide kısa süren iki demokrasi denemesi (1908-1912 ittihat Terakki dönemi, 1920-1925 Millet Meclisi rejimi) geçirdiği halde, asırlardır içinde yaşadığı otoriter idareden başka şey bilmiyor, Türk aydınları istikrarsız ortam içinde, kendilerine güvensiz, çekingenlik içinde yaşıyorlardı. Atatürk'ün, Milli Mücadele arkadaşları politikadan tasfiye edildikten sonra, 1925'ten beri iktidarın nimetlerine alışmış Halk Partililer ise, bunları asla kaybetmeye razı olmayan bir zümre teşkil ediyorlardı.

---