Türk toplumu, İstanbul'da dörtsüz yıl süren üst üste deneylerle bulduğu kendine özgü en güzel ev biçimini, zarif ve ağır başlı şehir yüzünü elli yıl gibi çok kısa bir sürede tamamen yitirdi. "Rasgele" bir ayrıcalığın, ölçüsüz ve dengesiz kullanımında tarihsel İstanbul toprağında yabancı bir şehir doğdu. Artık Cihangir'de, Kadıköy'de, Göztepe'de, Yeşilköy'de ya da Boğaziçi'nde İstanbul şehrinin toplum peyzailarından, insanı kendi içine çeken görünümlerinden söz edemiyoruz. Son elli yılda; bir yıkım, bir kırıp geçirme fırtınası Türk evini, Türk köşkünü, Türk yalısını, Türk bahçesini ortadan kaldırdı. Artık Boğaziçi'nin bile İstanbul şehirciliğinde ve mimarlığında özel yeri düşünülemez oldu. Müzik ve diğer san'at kolları gibi Türk toplumunun benliğini oluşturan eski mimarlık örnekleri hızla hala yok olmaktadır. Vaktiyle sorumlu ilgili kurul ve kurumlar genel yöntemi ve temel prensiplerini gerekçeleriyle birlikte saptamamış, yer seçimlerini yapmamış olan bu, "Hayli Koruma İsteği" sadece halkın kişisel fedakârlığına yönelik yüzü ile verimsiz kalmıştır. Sonuç, saygın kişiler, dişliler kendi bildiklerince, vatandaş ise aklın zorladığı yollarla bu yeni İstanbul'u bina ettiler. Geri kalan, dev yapıların, beton blokların arasına sıkışmış ezik ve bakımsız birkaç çürük diştir. Hiç bir anlam taşımayan bu tek tek binaların ya da bina cephelerinin gelecek kuşaklar için neyi kanıtlayacağını anlamakta güçlük çekiyoruz. Toplumun gerçek gelişim evreleri bu kırık dökük birkaç süs parçası değildir. İstanbul, Ankara ve diğer büyük merkezlerde yaptırılamayan fedakârlığı, bugün, yeni çıkmış görüşlere dayanarak küçük ilçe halkımızdan istemek ve beklemek hiçbir insaf ölçüsüne sığmaz. Tarihin, kültürünü, san'atını, bilim ve aydınlığını canlandıran Kulekapısı Mevlevihanesi kaybolan bu atmosferin günümüze kalmış en güzel örneklerindendir. Yüksek Kaldırımın Beyoğlu çıkışında bir sükûn köşesi olarak uzun yıllar ihmal edilmiş ve gerekli özeni tevekkül içinde beklemiştir. Ara sıra halkın o tanrısal ilgisi, cana yakın ve sevgi dolu bakışı, dudaklarından serpilen dualarla bir ümit ışığı gibi terkedilmişliğini okşamıştır. Osmanlı devrinin XVIII. yüzyıl emperiyal üslubunun özelliklerini yansıtan ahşap semahane...

---