1927-29 senelerinde Paris'te mesleki ihtisasımı yaparken boş vakitlerimde aylarla devam ettiğim Bibliothéque Nationale'in bilhassa Estampes dairesinde Türkiye'ye ait ve üzerinde durulması icap eden bir kaç albüme rastladım ve bunları tetkik ile notlar aldım. Numaralarını sakladım. Gördüklerimin İstanbul'da yaşayan sanatkârlar tarafından yapıldığına da şüphe edilemezdi. Minyatür denince yanlışlıkla hep akla şark memleketleri gelir. Lakin burada bu kabil bir albüme ve yapıldığı senede bir büyük payitaht sekenesinin rical ve halkını yaşatan böyle bir esere rastlamadığımızı ve bu kabil çalışmalara ve yaşadıkları zaman mümkün mertebe tespit etmeğe ancak memleketimiz sanatkârlarının kıymet ve ehemmiyet verdiklerini tebarüz ettirmek isteriz. Bunda şüphesiz ki İstanbul'un bütün Osmanlı İmparatorluğu boyunca garpte mühim bir mevkide tutulması, siyasi ve iktisadi münasebetlerin daha çok ve sık olması tesiri ile İstanbul'a bittabi garp devletlerinin temsilcileri olan elçiler sık sık geliyor. Burası dış âleme nazaran dini ve içtimai telakkileri ile kapalı ve biraz da tecessüsleri tahrik eden bir memlekettir. Bizim yaşayışımıza göre böyle bir görüşümüz yoktur. Fakat garplılar bizi çok dikkate şayan bulmuşlar ve güya kendilerince buldukları hususiyetler ve mahremiyetleri garbe bildirmeğe ve hakkımızdaki telakkilerini yaymağa çalışmışlardır. Bütün bu bildirmelere rağmen ta Tanzimat'a kadar, Avrupa bizi tamamen mistérieux bir millet ve memleket olarak tanımakta devam etmiş ve oraya giden sefaret heyetlerimiz de bu tesiri daha kuvvetlendirmiştir.

---