Bir şeye sahip olabilmenin birinci koşulu onu bilmek, anlamaktır. Kadıköy Belediye Şubesi'ne müdür olarak atanan Celal Esat Arseven bu kuralın bilincindedir ve önce ciddi bir çalışma ile Kadıköy'ün fiziksel ve tinsel envanterini çıkarmış, bunu bir kitap haline getirmiştir. Celal Esat Bey 1913-14 yıllarında dünya, Birinci Büyük Şavaş'a hazırlanırken, Kadıköy Belediye Şubesi Müdürü'dür. Bu görevin sorumlusu olarak, Kadıköy' ün o tarihteki durumunu saptamış ve neler yapılabileceğini, yapılması gerektiğini önermiş. Böylece ortaya çıkan kitap hem bir saptama raporu hem de plan, programdır... Bugün Kadıköy üzerine bir rapor yazmaya girişsek yapacağımız ilk iş model olarak Celal Esat Bey'in kitabını almak. Oradan hareket ettiğimiz zaman yolları, rıhtımları, parkları, tiyatroları... Daha neler varsa onun çizdiği biçim içinde saptayabilir ve daha önemlisi sonunda onun önerilerini ele alıp, gelip geçen bunca yıl içinde Kadıköy'de neler yapıldığını değerlendirip, geleceğe ışık tutabiliriz. Celal Esat Arseven, bundan yüz otuz yıl kadar önce, 1878 tarihinde Beşiktaş'ta, Sadrazam Ahmet Esat Paşa ile eşi Suzudil Hanım'ın çocuğu olarak doğmuş. Hayata böyle başlamış, kapılar açıp kapayarak uzun uzun yaşamış; aldığı emaneti doksan üç yıl sonra 1971'de geri verip 'evren'e geri dönmüş. Şimdi Kadıköy'de Sahra-yı Cedid mezarlığında sonsuz uykusunda... Birçok açıdan oluşmuş kapsamlı bir formasyonu var. Askeri okulda okumuş, Galatasaray'da okumuş, Mülkiye'yi bitirmiş, Güzel Sanatlar Akademisi'nden de mezun olmuş. Asker olmuş. Kolağası rütbesine kadar çıkmış.

---