Osmanlı Devleti'nin tarihi herşeyi ile ortaya koyulabildiğinde, ülkemizin içinde bulunduğu birçok meselenin örnek alınma yöntemi ile çözülebileceği açıktır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin yaşının ve tecrübesinin artması ile birlikte azalması beklenen meseleleri maalesef büyümektedir. Bunun en büyük sebebi hiç şüphesiz doğruyu yapmamasıdır. Osmanlı. tecrübesini kullanmayan devlet, bütün meselelerine yeni doğmuş bir bebeğin çığlıklarıyla yaklaşmaktadır. Abdurrahman Şeref Efendi'nin orjinal ismi "Tarih-i Devlet-i Osmaniyye'"' olan eserinin her iki cildinin de dikkatlice okunması günümüz meselelerinin birçoğuna ışık tutacaktır. Eserin birinci cildi, III. Ahmet döriemine kadar olan siyasi ve askeri hadiseleri ele almakta, bu cildin dördüncü bölümde ise aynı döneme kadar olan devlet teşkilatı ile ekonomi, sanat, edebiyat, mimari ve tarih çalışmaları anlatılmaktadir. Eserin girişini teşkil eden birinci bölümde İslamiyet'in tarih açısından ele alınması yazarın Osmanlı Devleti için ne düşündüğünü de ortaya koymaktadır. Açıkça anlaşılıyor ki yazar, Osmanlı Devleti'ni şer'i bir devlet olarak görmüş ve İslam tarihinin devamı kabul etmiştir. Bunun aksi, yani yazarın şer'i devlet düşüncesininkarşısına çıkabilecek görüşleri olabilecekse de eser dikkatli okunduğunda hakikat anlaşılacaktır. Eserin yazarı AbdurrahmanŞeref Efendi, klasik Osmanlı tarihçiliğinin dışına çıkarak tenkit yapmakta, hatta vakanüvis olmasına rağmen padişahlar da :bu tenkitten nasibini almaktadır. Meseıa,.yazar, II. Bayezid'i (Veli) Osmanlı Devleti'ni rehavete sürükiemekle, Kanuni Sultan Süleyman'ı da fetihlerde Yavuz Sultan Selim kadar ince düşünceli ve siyasi olmamakla tenkit etmiştir...

---