Arazide veya harita üzerinde gördüğümüz iki coğrafi peyzajı birbirinden ayırdederken, bitki örtüsü gibi, kültelerin tabiatının da, bize büyük yardımı olur. Yurdumuzda muhtelif tipleri ile orman peyzajları, bozkır peyzajları ayırdığımız gibi, bir andezit peyzajı yahut kum, kil ve marnları içinde kazılmış badlands şekilleri veya göl kalkerlerinin kornişli plato ve kanyonlarıyla bir neojen peyzajı dikkatimizi çeker. Teferruatta bir takım ayrılıklar var olmakla beraber, ayni külte nevilerinin memleketimizde hatırı sayılır derecede, birbirine benzer peyzajlar meydana getirdiğini söyleyebiliriz. Kendine mahsus en karakteristik peyzaja vücut veren, hiç şüphe yok kalkerdir. De Martonne kalker topoğrafyanın orijinalliğinden bahsederken "belki tam anlamıyla bir granit, bir kumtaşı reliefi mevcut olmayabilir, fakat kalker reliefi tabirinin meşruiyeti hiçbir suretle münakaşa götürmez. Hiçbir külte, topoğrafyada, varlığını kalkerden daha açık, zamanın silemeyeceği bir şekilde, gösteremez ve peyzaja daha orijinal bir şekil verdiremez. Sıcak, kurak, nemli, ılıman iklimlerde, dağlarda veya tepelik bölgelerde kalkerin varlığını farketmek için jeolog olmağa lüzum yoktur: her yerde aynı dik duvarlar, çeperleri mağaralarla delinmiş aynı dar boğazlar, ağzı açık çukurluklarla delinmiş aynı susuz platolar…" demektedir. Kalker reliefin yeryüzü şekillerine ait özelliklerini, coğrafya âlemine ilk tanıtan Cvijic oldu (Das Karstphanomen . geog. Abhandlungen. 1893). Cvijic ve Balkan yarımadasının kuzey batısında ve Alplerde çalışan Avusturyalı jeologlar, kalker bir memlekette görülen şekilleri ifade için Karst terimini kabul ettirdiler. Bizim Büyük Menderes nasıl nehir kıvrımlarına âlem oldu ise, İstriya yarımadasının kuzeyinde, Görz (Gorizia) ün güney doğusundaki memleketin adı olan Karst kelimesi, kalker yereyin yüz ve derinlik şekillerini toptan ifadeye yaramaktadır. Böylece, mesela: Doğu Sırbistan karstı, Bosna karstı, yahut Hersek karstı sözleri, bu memleketlerin kalker platolarında görülen yeryüzü ve yeraltı şekillerini anlatmaktadır…

---