Sevgili Dostlarım,
İstanbul’a dair her gün yeni şeyler keşfediyor, yeni bilgiler ediniyorum. Yıllar önce en çok merak ettiğim hatta dolaştığım alanlardı surlar. İçerisinde ya da önünde yalnız kaldığımda hayallere dalar yüzyıllar öncesine giderdim. Bu surları nasıl yaptıklarını düşünür, şehirlerini savunmak için etrafı nasıl
gözlemlediklerini bir film gibi kurgulardım...
İstanbul bin beş yüz yılı aşkın süre iki büyük imparatorluğa başkentlik yapmış, Asya ile Avrupa’nın, Akdeniz ile Karadeniz’in arasında kilit konuma sahip, dünya tarihinin en önemli stratejik mevkilerinden biri. Dolayısıyla tarih boyunca pek çok lider onu ele geçirmek istemiş. Şehir büyük kuşatmalara maruz kalmış, kendisini çağının en büyük ordularına karşı savunması gerekmiş. Bizans imparatorları kentlerini korumak için tarihin en kapsamlı inşaat projelerinden birine girişerek İstanbul’u, yani o zamanki adıyla Konstantinopolis’i dört bir yandan surlarla kuşatmışlar.
Neticede Fatih Sultan Mehmed ordusuyla İstanbul önlerine vardığında karşısında dünyanın o tarihteki en etkileyici savunma sistemlerinden birini bulmuş. Fakat Fatih’in elinde o güne kadar hiçbir kuşatmacının elinde olmayan teknolojik bir imkân, yeni bir silah, yani top varmış. Başkenti neredeyse bin yıl boyunca başarıyla koruyan o muazzam surlar bu yeni teknolojiye fazla dayanamamış ve sonunda 29 Mayıs 1453 günü Osmanlı ordusu şehre girmiş. Bu tarihten itibaren surlar artık Osmanlı başkentini korur olmuş.
Yukarıda hikâyesine kısaca değindiğim, İstanbul’un ve dünyanın en büyük tarih ve kültür miraslarından biri olan surları yalnızca taş üstüne taş olarak değil, İstanbulluların yaşamlarıyla bütünleşmiş, şehri biçimlendirmiş, gündelik yaşamın binlerce yıllık izlerini taşıyan tanıkları olarak görmeli.
İşte İstanbul’un Surları ve Kapılan’nda Murat Belge bu düşünceden hareketle surları her şeyden önce bir kültür rotası olarak ele alıyor ve bu rota boyunca bize rehberlik ediyor. Önce Yedikule’den başlayarak Haliç’e kadar kara surları boyunca geziyoruz. Surların, kapıların ve zindanların yanı sıra surun içindeki ve dışındaki semtleri, insanları, anıtları, her dinden ibadethaneleri, bunların hepsine eşlik eden eğlen celi ve öğretici efsane ve hikâyeleriyle birlikte keşfederek Haliç’e varıyoruz. Haliç sahili boyunca Ayvan-saray, Balat, Fener hattından Sirkeci’ye kadar geziyor, ardından Sarayburnu’ndan itibaren Marmara Surları boyunca keşfe çıkıyoruz. Topkapı Surları boyunca sahili takip ederek Ahırkapı’ya varıyor, oradan Kumkapı, Yenikapı derken Yedikule’ye kadar İstanbul’un tarih boyunca denizle iç içe olmuş bu semtlerini, meydanlarını, sokaklarını; geçmişiyle ve bugünüyle, Sayın Belge’nin eğlenceli anlatımıyla okuyoruz.
Daha sonra Haliç’in öteki yakasına, Karaköy’e geçiyoruz. Bu kez yüzyıllar boyu İstanbul’un Batı’ya dönük yüzü olan Galata’yı, bir yandan da eski Ceneviz Surlarının kalıntılarını keşfederek arşınlıyoruz. Farklı bir İstanbul var karşımızda. Ticaret merkezleri, bankalar, daha Avrupai bir mimari... Yolculuğumuzun sonuna vardığımızda büyük bir İstanbul kültür turunu bitirmiş oluyoruz.
İstanbul’un Surları ve Kapılan, samimi ve sıcak bir anlatımla şehri hayal ederek gezmenizi sağlayacak. İyi okumalar diliyorum...

---